Alzheimerlı hasta yakınlarının 3'te 1'i depresyonda

Hastalar kadar onların bakımını üstlenen kişilerin sağlığına da önem verilmesi gerektiğine dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Burcu Örmeci, hasta ve hasta yakınları üzerine yapılan araştırmalarla ilgili önemli bilgiler paylaştı.

En çok depresyon ve anksiyete görülüyor

Çalışmaların bakım verenlerin yüzde 90'ının kadın olduğunu yönünde olduğunu belirten Doç. Dr. Burcu Örmeci, “Bu kadınların üzerinde ciddi oranda bir yük var. Çünkü bakım verenlerin yüzde 64'ü ciddi sıkıntılar yaşıyor. Bu hayat kalitesi ölçekleriyle kanıtlanmış. Alzheimer hastalarının bakımını üstlenen kişilerin yüzde 34'ünde yani 3 kişiden 1'inde psikolojik problemler var. Bu kişilerin tedavi olması gerekiyor. Bu problemlerden önde gelenleri depresyon ve anksiyete. Depresyon ve anksiyete bütün hastalıkların temelinde yer alan kötü bir faktör. Bunun önüne geçmek için ciddi çabaların harcanması gerekiyor” dedi.

En çok gelinler bakıyor

Bakım verenlerin yüzde 40'ının kişinin gelini veya damadı olduğunu anlatan Doç. Dr. Burcu Örmeci, “Yüzde 30'luk bir kısmı kişinin çocuğu; bu çok ilginç bir rakam. Yüzde 10 kadarı torun, uzak akraba veya komşuyken yüzde 20-30 kadarı da eşten oluşuyor. Ama en büyük yüzdeye baktığımızda gelin ve damatlar karşımıza çıkıyor. Bu da Türkiye'ye özgü, daha doğrusu bizim coğrafyamızla ilişkili bir özellik. Avrupa'da bu rakamlar çok daha farklı. Alzheimer hastasına bakan ailelerin yüzde 60'ı ise destek alamadığını söylüyor. Aile bireylerinde genellikle yük belli bir kişinin üzerine biniyor. Bakım verenlerin yüzde 10'unun ise aile ilişkileri hastaya bakım nedeniyle bozuluyor. Bakımı üstlenen kişinin maddi yükü oldukça artıyor. Yüzde 10'u bu yükü kaldıramayacak düzeyde maddi zorluk çekiyor” diye konuştu.

Hastalara nasıl yaklaşılmalı?

Bakım veren kişilerin profesyonel yardım alması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Örmeci, “Belli aşamadan sonra artık hasta tamamen tıbbi bakıma muhtaç ve artık sosyal ilişkisi olmayan bir kişi haline geliyor. Bu aşamada hastaların profesyonel yardım alabilecekleri bakım merkezlerine yerleştirilmesi çok önemli çünkü bu aşamada tamamen sağlıklı olan bakım verenlerin durumu çok önemli. Çok ciddi bakım gereken ve yıpratıcı olan bu süreçte sağlıklı kişiler (bakım verenler) mutlaka hasta kişilerden öncelikli olmalıdır. Alzheimer hastasına bakmak için aileler dağılmamalıdır. Gelecek nesiller için ailenin birlikteliği çok önemlidir, çocuklar bakımsız kalmamalıdır. Bu kavramlara dikkat edilmesi toplum sağlığı açısından çok büyük önem taşıyor. Bakımı üstlenen kişiler genellikle yardıma ihtiyaçları olduklarını hissederler ama bunu talep etmekten utanırlar. Lütfen utanmasınlar, talep etsinler ve yardıma ihtiyaçları olduğunu bildirsinler” tavsiyesinde bulundu.

'Hasta ile kesinlikle inatlaşmayın

Doç. Dr. Örmeci, hasta ile ilgilenen kişilere tavsiyelerini ise şöyle sıraladı:

“Hastayla bir arada yaşamanın zorlukları var. Hastalar bu dönemde çok inatçı olabilirler ve olmadık şeyler isteyebilirler. Bu durum bakım verenleri çok zorlayabilir. ‘Tamam, olur yaparız, sabah olsun öyle' gibi yapıcı kelimelerle hastayı yatıştırmak gerekir. Böyle durumlarda hastayla kesinlikle inatlaşmamak, mantıklı olarak açıklamaya çalışmamak gerekir. Ayrıca artık bazı şeyleri kalıcı olarak unutmuş olan hastaya bir şeyleri öğretmeye çalışmak boş bir çabadır, sadece hastada var olan bellek ve bilgiler desteklenmeli ve kullanılmalıdır, hastalar kesinlikle zorlanmamalıdır. Sevgi çok önemlidir, hastalara daima sevgiyle yaklaşmak önemli.”

Kötü beslenme ve uykuya dikkat

Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Burcu Örmeci, hastalığın ötelenmesi veya bir miktar olsun hastalıktan kurtulma ihtimalinin artırılması adına yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

“Bu da iyi beslenme, iyi uyku ve iyi ruh haliyle mümkün. Depresyonun Alzheimer hastalığına yatkınlık yaptığı biliniyor. Sosyal ilişkiler ne kadar zayıfsa ve fiziksel hareketlilik ne kadar azsa risk o kadar artıyor. Kötü beslenme ve kötü uyku düzeni riski artırıyor. Alzheimer hastalığından korunmak veya hastalığın tedavisi için ilaçlardan çok daha önemlisi günlük hayatımızı düzenleyerek yapabileceğimiz ufak tefek değişimlerdir.”

24 yıllık Kayınvalidesi Şefika Sarıaltın'ın son 5 yıldır Alzheimer ile mücadele ettiğini söyleyen gelini Münire Sarıaltın ise hasta yakını olarak yaşadıkları sorunları şu sözlerle anlattı:

“Evlendiğim zamanlar kayınvalidem hasta değildi ve sağlıklıydı. Bana çok yardımcı oldu, çocuklarımla ilgilendi. Şimdi hasta ve ben onu asla yüzüstü bırakamam. Ona bakmaya devam ediyorum. Bunu severek yapıyorum. Zorlansam da zaman zaman o da benim bir annem. Kendi annemden daha çok onunla vakit geçirdim. Bazen bunalıyoruz ama onları da aşıyoruz. Kayınvalidemi doktora götürdüğümde bana da tedavi görüyor musun diye sordu. Bir depresyon bozukluğumun olduğunu anladı. Depresyon ilaçları da almaya başladım. Kendi çabalarımla doktora gittim ama devlet bu tür hastaların yakınlarına yönelik bir merkez açsa hastalarımıza daha rahat bakabileceğimize inanıyorum. Bakım merkezleri çoğalmalı ve hasta yakınlarına terapi yapılmalı. İster istemez ruh sağlığımız bozuluyor.”