6284 sayılı ailenin korunması ve kadına yönelik şiddetin önlenmesi hakkında kanun ve sağladığı imkanlar nelerdir?
Avukat Hande Bağcı
İlgili kanun gereği kadınlar hangi koruyucu ve önleyici tedbirleri talep edebilir?
Ve bu konuya ilişkin dilekçe örneği…
Günümüzde pek çok kadın ve çocuklara karşı uygulanan şiddetin boyutu her geçen gün artmaktadır. Şiddet, toplumda genellikle erkekler tarafından kadınlara ve çocuklara uygulanmakta olduğundan yasa koyucunun mağdur ve savunmasız olanı korumak amacıyla geliştirdiği 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Hakkında Kanun” yürürlüğe girmiştir.
Kadın cinayetlerine ilişkin en son veriler 2023 Ekim ayında yayımlanmış olup “Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu” Ekim 2023 Raporuna göre ekim ayında 19 kadın öldürülmüştür.
Ekim ayında öldürülen 19 kadının 11’i evli olduğu erkek, 2’si eskiden birlikte olduğu erkek, 1’i kardeşi, 1’i birlikte olduğu erkek, 1’i eskiden evli olduğu erkek, 1’i oğlu, 1’i akrabası tarafından öldürülmüştür. 1 kadını öldüren kişi ile yakınlığı tespit edilememiştir. Bu ay kadınların %58’i evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.
Kadınların 13’ü evinde, 3’ü sokakta, 1’i kamusal alanda, 1’i ıssız yerde öldürülmüştür. 1 kadının öldürüldüğü yer tespit edilememiştir. Bu ay öldürülen kadınların %68’i evlerinde öldürüldü.
Şiddetin en çok yaşandığı yer, tutulan verilerden de anlaşılacağı üzere “aile konutları” olup bu nedenle şiddetin başlaması halinde kadınların ilk başvurduğu yöntem Kadının erkeğe karşı uzaklaştırma alması olmaktadır. Ancak 6284 sayılı kanun bu kanun, esasında şiddet gören kadın ve çocuklara başkaca imkanlar da tanımaktadır.
Peki ilgili kanunun kadınlara sağladığı imkanlar nedir bu imkanların nereden, nasıl talep edilecektir? Kanunun sağladığı tedbirlere erkeğin uymaması halinde bunun yaptırımı nedir?
Şiddetin veya şiddet uygulanma tehlikesinin varlığı halinde, mağdurun ya da üçüncü kişilerin ihbar veya şikâyette bulunması gerekmektedir. Nitekim 6284 sayılı kanunun 7. maddesinde şiddet veya şiddet uygulama tehlikesinin varlığı halinde bu durumun resmi makam veya mercilere herkes tarafından ihbar edilebileceği belirtilmektedir. Yani resmi makamların harekete geçmesi için şiddete uğrayan kişinin şikayette bulunması ya da bu şikayete tanık olanların bunu ilgili kamu mercilerine bildirmesi gerekmektedir.
Kanunun uygulanabilmesi bakımından mülkî amir(vali, veya kaymakam) , hâkim veya kolluk görevlileri tarafından, şiddet mağdurları veya şiddet uygulayanlar hakkında 6284 sayılı kanunda sayılan tedbirlerin alınmasına karar verilmesi gerekmektedir. Bu tedbirlere karar verilebilmesi için görevli olan mahkeme aile mahkemeleridir.
Aile Mahkemelerine, şiddet olgusuna ilişkin gerekli belgeler iletildiğinde ya da şiddet mağduru talepte bulunduğunda Aile Mahkemesi hakimi,
•şiddet uygulayanın, şiddet mağduruna yönelik olarak şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmamasına,
•müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhâl uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesine,
•korunan kişilere, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve işyerine yaklaşmamasına,
•çocuklarla ilgili daha önce verilmiş bir kişisel ilişki kurma kararı varsa, kişisel ilişkinin refakatçi eşliğinde yapılmasına, kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tümüyle kaldırılmasına, gerekli görülmesi hâlinde korunan kişinin, şiddete uğramamış olsa bile yakınlarına, tanıklarına ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin hâller saklı kalmak üzere çocuklarına yaklaşmamasına,
•korunan kişinin şahsi eşyalarına ve ev eşyalarına zarar vermemesine, korunan kişiyi iletişim araçlarıyla veya sair surette rahatsız etmemesine,
•bulundurulması veya taşınmasına kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesine, silah taşıması zorunlu olan bir kamu görevi ifa etse bile bu görevi nedeniyle zimmetinde bulunan silahı kurumuna teslim etmesine,
•korunan kişilerin bulundukları yerlerde alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu maddelerin etkisinde iken korunan kişilere ve bunların bulundukları yerlere yaklaşmaması, bağımlılığının olması hâlinde, hastaneye yatmak dâhil, muayene ve tedavisinin sağlanmasına ve bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvurması ve tedavisinin sağlanmasına karar verebilir.
Yasadaki tedbirler örnek olarak sayılmıştır. Yasada sayılan tedbirlerin dışında da uygun görülebilecek tedbirlere yer verilebileceği maddenin ilk cümlesinde yer verilmiştir. Örneğin; aile hakimi diğer tedbirlerle birlikte gerekli görürse, şiddet uygulayan hakkında “ Öfke kontrolü” tedbirine karar verebileceği gibi evlilik içi şiddet söz konusu ise evlilik sorunlarının çözümü konusunda psiko-sosyal destek alınması, hatta aboneliklerin kötü niyetle kapatılması ya da ilk defa başvuru gerekliliği söz konusu ise müşterek konuta ilişkin abonelikleri yapma konusunda yetki verilmesi tedbiribe de hükmedebilecektir.
Önemle belirtmek gerekir ki, yasada belirtilen önleyici tedbirlerin bir kısmı, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kolluk amirlerince de alınabilmektedir. Bu nedenle polis merkezlerine yapılan başvurularda bu taleplerde bulunulabilir ve taleplerin işlem görmemesi halinde polis memuru şikayet edilebilir.
Tedbir kararları ilk defada en çok altı için verilebilecek olmakla birlikte, şiddet veya şiddet uygulama tehlikesinin devam edeceğinin anlaşılması halinde süresinin veya şeklinin değiştirilmesine, kaldırılmasına ya da aynen devam ettirilmesine karar verilebilmektedir. Tedbirin sonra ermesi halinde tehlike devam ediyor ise yeniden talepte bulunulmalıdır.
Tedbir kararlarına aykırı davranılması halinde ise, tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hâkim tarafından zorlama hapsine karar verilebilmektedir. Zorlama hapsinin sürelerinin de on beş gün ilâ otuz gün arasında olabileceği belirtilmiş olmakla birlikte, toplam süresi altı ayı geçemeyecektir.
Tüm şiddete uğrayanlara faydalı olabilmesi açısından örnek dilekçe örneğine aşağıda yer vermekteyim. Umarım kadın ve çocukların değeri
……………AİLE MAHKEMESİ
SAYIN MAHKEMESİNE
DOSYA NO : ………………Esas
TALEPTE BULUNAN :……………………… (T.C: ……………….)
VEKİLİ : Av. ………….
KARŞI TARAF :…………. (T.C:………………..)
KONU :Karşı taraf ……………… tarafından gördüğüm fiziksel, psikolojik, şiddet, tehdit ve hakaret nedeni ile Sayın Mahkemenizden, 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİ HAKKINDA KANUN uyarınca ilgili tedbirlerin alınması hakkında talep ve beyanlarımın sunulmasıdır.
AÇIKLAMALAR :
(Bu kısıma evli olup olmadığınız, çocukların bulunup bulunmadığı, şiddet olayının nasıl gerçekleştiği ve varsa bu olaya ilişkin deliller yazılmalıdır. )
( Örneğin ; Müvekkil ……………ile anlaşmalı boşanma davası ikame eden …………. ,…………..tarihinde evlenmişlerdir. Tarafların söz konusu evlilikten ……….doğum tarihli …………… ve , ……………doğum tarihli ………………..adlı 18 yaşının altında iki adet müşterek çocuğu bulunmaktadır.Müvekkil …………ile …………. arasında evliliklerinin ilk zamanlarından itibaren şiddetli geçimsizlik mevcuttur. Bu geçimsizliğin en önemli sebepleri ise ……………….. müvekkile uyguladığı FİZİKSEL VE PSİKOLOJİK ŞİDDETTİR.………….müvekkili tehdit etmekte ve müvekkile hakaret etmektedir. ……………… müvekkile gönderdiği mesaj kayıtlarını ekte sunmaktayız. Özellikle dikkat çekmekte fayda vardır ki ……….. MÜVEKKİLİ ÖLÜMLE TEHDİT ETMEKTEDİR.
Mesajların Sayın Mahkemeniz tarafından incelenmesi halinde " ……………………………" şeklinde tehditlerde bulunduğu gibi " …………………." gibi hakaretlerde de bulunmaktadır. (EK- Taraflar arasındaki mesajlaşmalar)
Sürekli olarak alkollü şekilde eve gelen ……….çocuklara ve müvekkile her türlü şiddeti uygulamaya devam etmektedir. Bu nedenle Sayın Mahkemenizden …………… taşınmazdan ve müvekkilden uzaklaşması amacı ile uzaklaştırma kararı talebi zarureti hasıl olmuştur.)
SONUÇ VE İSTEM :
Açıklanan tüm bu sebeplerle,
1) ÖNCELİKLE şiddet uygulayan ……………"…………………………" ADRESİNDE BULUNAN AİLE KONUTUNDAN UZAKLAŞTIRILMASINA
2) Şiddet Uygulayan ……………………… ‘nin müşterek çocukların "…………………." adresinde bulunan OKULUNDAN UZAKLAŞTIRILMASINA ve müşterek çocuklarla olan KİŞİSEL İLİŞKİSİNİN TÜMÜYLE KALDIRILMASINA, MÜMKÜN DEĞİL İSE SINIRLANDIRILMASINA,
3) "…………………………. " ADRESİNDE BULUNAN İŞYERİMDEN şiddet uygulayanın UZAKLAŞTIRILMASINA,
4) Yakınlarıma, tanıklarıma ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin haller saklı kalmak üzere çocuklarıma yaklaşmamasına,
5) Tarafım ve müşterek çocukların şahsi eşyalarına ve ev eşyalarına zarar vermemesine,
6) Tarafımve müşterek çocukların iletişim araçlarıyla veya sair surette rahatsız etmemesine,
7) Var ise ; Bulundurulması veya taşınması kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesi,
8) Tarafımın ve müşterek çocukların bulundukları yerlerde alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu maddelerin etkisinde iken bu kişilere ve bunların bulundukları yerlere yaklaşmamasına,
9) Şiddet uygulayan tarafından gördüğüm fiziksel, psikolojik, şiddet, tehdit ve hakaret nedeni ile Sayın Mahkemenizden, 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİ HAKKINDA KANUN uyarınca ilgili tedbirlerin ivedilikle alınmasına karar verilmesini saygılarımla, talep ediyorum.
